کودک و نوجوان ۷ اکتبر ۲۰۲۲ زمان خواندن: ۶ دقیقه

اعتیاد به مواد مخدر در نوجوان

در این پست می‌خوانید:

امروزه یکی از اساسی ترین موضوعات در رابطه با نوجوانان مسئله اعتیاد به مواد مخدر است. قبل از هر چیز به یاد داشته باشید اعتیاد به هر گونه مواد مخدر اغلب همراه با بیمارهای روحی خواهد بود و تمامی ابعاد زندگی فرد را چه رفتاری و چه ذهنی مورد تاثیر قرار می دهد, لذا باید در روند درمان بسیار صبور بود.

توجه به این نکته که اعتیاد یک بیماری محسوب می شود نه یک فساد اخلاقی وجرم وجنایت, و آگاهی نسبت به این موضوع مسیر درمان را تسریع می بخشد. قطعا بهترین راه حفاظت از نوجوانان در برابر اعتیاد، پیشگیری کردن است.

اعتیاد (Addiction)

وابستگی به مواد (Dependency) یا همان اعتیاد بیماری است که به موجب آن فرد معتاد از لحاظ جسمی و روحی به مصرف مواد شیمیایی وابسته شده و مصرف مدوام برسیستم عصبی مرکزی تاثیر گذاشته و موجب اختلال در عملکرد آن شده و باعث بروز نوسانات رفتاری متعددی از جمله عدم کنترل در مصرف, افسردگی و… میشود.

هرچه استعمال مواد مخدر افزایش یابد سلولهای عصبی بیشتر دچار تحریک شده و در نهایت فرد نیازمند مصرف بیشتری خواهد شد و به اصطلاح معتاد می شود.

پر مصرف‌ترین مواد مخدر عبارتند از:

ترياك و مشتقات آن
الكل
هروئین
کراک
آمفتامین و متامفتامین
قرص اکستازی
افیون (اپیوئید) و مسکن‌ها مانند مورفین
کوکائین
ماری جوانا

علل کشش نوجوان به مواد مخدر

کنجکاوی و تجربه
اختلات خواب
استقلال‌ طلبی جوانان
فشارهای روانی
نداشتن اعتماد به نفس
وجود اعتیاد و اختلاف در خانواده
عدم آگاهی
فقر مالی
محیط زندگی
محدودیت
تجویز پزشکی اشتباه
بیکاری
سهل انگاری
فرهنگ
بيماري هاي روانی
آشفتگی عاطفی
اختلالات شخصیتی
احساس حقارت
دوستان نامناسب
مشکلات جنسی

نشانه های اعتیاد در نوجوانان

طیف گسترده ای از نشانه‌های اعتیاد به مواد مخدر اعم نشانه های جسمی و رفتاری وجود دارد که ممکن است در افراد برخی یا چند علایم ایجاد شود لذا در صورت بروز هر یک از نشانه ها نمی توان گفت فرد دچار اعتیاد شده است اما برخی از علائم در طولانی مدت در افراد ظاهر می شوند و گاهی بعضی از نشانه ها مشترک با سایر بیماری ها می باشند لذا در صورت اطمینان و نگرانی با پزشك و روانپزشک ترک اعتیاد مشورت نمایید و در صورت لازم تست اعتیاد را به عمل آورید.

برخی از نشانه ها جسمی و رفتاری شامل موارد زیر است :

عدم اراده در مصرف
عصبانت و پرخاشگری
اختلات خواب
عدم تمرکز
عدم تعادل
تغییرات خلق و خو
اختلال حافظه
بي اشتهايي یا افزایش اشتها
بی توجهی به دیگران
بي توجهي به وضع ظاهري
آشفتگی رفتاری
درخواست بیشتر پول
قرمزی چشم ها
میل به تنهایی
پوسیدگی دندان ها
تشنج
گيجی
افزايش ضربان قلب
كاهش وزن
افسردگی
استرس
مسمومیت
اگر اعتياد از نوع تزريقي باشد ممكن است فرد را به بيماری های عفونی هم چون ايدز و هپاتيت دچار كند.

پیشگیری

بی شک وقتی صحبت از اعتیاد خصوصا در نوجوانان مطرح می شود پیشگیری اولین کاری است که به ذهن همه ما می رسد.

اما آنچه مهم است بررسی و نقش خانواده و اجتماع در پیشگیری و درمان نوجوانان از اعتیاد می باشد. در ادامه با این وظایف آشنا خواهیم شد.

اهمیت خانواده و محیط

خانواده به عنوان کوچکترین و در عین حال موثر ترین مرکز در شکل گیری شخصیت کودکان و نوجوان است. خانواده باید محلی عاری از خشونت باشد و بستری جهت امنیت و آرامش روانی نوجوانان فراهم سازد. والدین باید محیط مناسبی جهت رشد و سلامت فرزندان برقرار کرده و تا حدودی آنان را برای حضور در جامعه و آسیب های آن آماده سازند.

نقش و وظایف خانواده در پیشگیری از اعتیاد نوجوانان:

ایجاد روابط صمیمی و امن, ارتباط مناسب با نوجوانان و تحکیم نهاد خانواده از اهمیت و حساسیت زیادی برخوردار است.
از نکات مهم دیگر توجه به عزت نفس و پرورش استعداد های نوجوانان, آنان را از آسیب های اجتماعی حفظ می نماید.
تربیت صحیح, کمک از مشاورین, نظارت و حمایت والدین نیز میتواند منشأ بسیاری از مشکلات نوجوانان را حل نموده.
فراهم کردن تفریحات سالم, یکی دیگر از مهمترین اقدامات پیشگیری از اعتیاد است.
زمان بیشتری را درخانواده بگذرانید.
تاثیر پذیری نوجوانان ازمحیط مدرسه, محل زندگی و… برکسی پوشیده نیست لذا الگو برداری نوجوان از افرادی که با آنان در ارتباط بسیار از اهمیت برخوارد است.
والدین آگاه با شناخت دوستان فرزندشان می توانند قدم بزرگی در پیشگیری از اعتیاد نوجوان بر دارند.
در صورتی که فرزند دلبندتان در دام اعتیاد افتاد باید بدانید که اعتیاد یک بیماری است و هر بیماری قابل درمان است پس ناامید نشود.

در ادامه به راهکار هایی در جهت نقش خانواده در درمان نوجوان خواهیم پرداخت:

یاد آوری جلسات درمانی و همراهی با بیمار
بالا بردن آگاهی و مطالعه درباره ی اعتیاد
کنترل خشم و حفظ آرامش در برابر رفتای های پرخاشگرانه بیمار
ایجاد جلسات خانواده درمانی در محیط خانه
عدم ایجاد حس تنفر و گناه در بیمار
پرهیز از سوء ظن‌های افراطی
بالا بردن حس اعتماد بنفس در فرد بیمار با سپردن وظایف به وی
شرکت در گروه های حمایتی

اهمیت انتخاب مشاور

متاسفانه آمار معتادان جوان و نوجوان روند صعودی دارد و انتخاب مشاور مناسب در روند درمان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

یک مشاور با تجربه از روش هایی برای درمان بهره خواهد گرفت که در ادامه شرح مختصری از این وظایف خواهیم داشت.

یک مشاور خوب در مرحله اول شنوندگان خوبی هستند.
ارائه اهداف و برنامه های درمان
مطرح کردن سوالات با حفظ حریم شخصی
ایجاد انگیزه در بیمار
برگزاری جلسات درمانی به صورت گروهی و انفرادی
بررسی علل گرایش به اعتیاد در فرد و ریشه یابی
مشاوره با افراد خانواده
آگاهی دادن به بیمار
برطرف کردن افسردگی و اضطراب ناشی از مصرف مواد مخدر
ارائه خدمات برای خانواده بیمار
در صورت لزوم پزشک باید در روند درمان از جدید ترین تکنولوژی ها و روش ها برای درمان استفاده کند.

درمان

روش های متفاوتی برای درمان اعتیاد وجود دارد که بسته به نوع ماده مصرفی روند درمان متفاوت خواهد بود.

در ابتدای کار به علت قطع مصرف ماده مخدر فرد با بروز علائمی از جمله اسهال و استفراغ, عدم ثبات رفتاری, تعریق زیاد, درد های عضلانی, تمایل شدید به استعمال مواد, ضعف و بیحالی و… رو به رو می شود, که این سندروم, سندروم ترک یا محرومیت (Withdrawal Syndrome) نام دارد.

تجویز دارویی فقط با دستور پزشک الزام می یابد که این داروها باید در مدت معین و شرایط خاص تجویز شوند.

از بهترین روش ها برای درمان اعتیاد مراجعه به یکی از مراکز معتبر ترک اعتیاد می باشد.

به یاد داشته باشید بیماران از نظر جسمی و روحی بسیار باهم متفاوت می باشند و هر کدام روش خاص خود را برای درمان مطلبند. برای هر بیمار خاص تنها یکی از روشهای سم زدایی می تواند کارساز باشد.

از روش های علمی در جهت سم زدایی می توان موارد زیر را نام برد: