اوتیسم(ASD) چیست؟
اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک ناتوانی رشدی است که به دلیل تفاوت در مغز ایجاد می شود. برخی از افراد مبتلا به ASD دارای یک تفاوت شناخته شده مانند یک بیماری ژنتیکی هستند، علل دیگر هنوز مشخص نیست.
دانشمندان بر این باورند که علل متعددی برای ASD وجود دارد که با هم عمل می‌کنند.
رفتار، ارتباط، تعامل و یادگیری در افراد مبتلا به ASD ممکن است نسبت به سایر افراد متفاوت باشد.
اغلب تفاوت خاصی در خصوص ظاهر این افراد وجود ندارد که آنها را از سایرین متمایز کند. توانایی های افراد مبتلا به ASD می تواند به طور قابل توجهی متفاوت باشد به عنوان مثال، برخی از افراد مبتلا به ASD ممکن است مهارت های مکالمه پیشرفته ای داشته باشند درحالی که برخی دیگر ممکن است غیرکلامی باشند.
برخی از افراد مبتلا به ASD در زندگی روزمره خود به کمک زیادی نیاز دارند اما برخی می توانند با حمایت اندک یا بدون هیچ حمایتی امور خود را انجام دهند.
این اختلال قبل از 3 سالگی شروع می شود و می تواند در طول زندگی فرد ادامه یابد، اگرچه علائم ممکن است در طول زمان بهبود یابد.
برخی از کودکان علائم ASD را در 12 ماه اول زندگی نشان می دهند. در برخی دیگر، علائم ممکن است تا 24 ماهگی یا بعد از آن ظاهر نشوند.
برخی از کودکان مبتلا به ASD تا حدود 18 تا 24 ماهگی مهارت‌های جدیدی به دست می‌آورند و به نقاط عطف رشد می‌رسند و سپس مهارت جدیدی کسب نمی کنند یا مهارت‌هایی را که قبلا داشتند از دست می‌دهند.
هنگامی که کودکان مبتلا به ASD به نوجوانان و بزرگسالان تبدیل می شوند، ممکن است در ایجاد و حفظ روابط دوستانه، برقراری ارتباط با همسالان و بزرگسالان یا درک اینکه چه رفتارهایی در مدرسه یا در محل کار مورد انتظار است، دچار مشکل شوند زیرا آنها همچنین دارای شرایطی مانند اضطراب، افسردگی یا اختلال کمبود توجه/بیش فعالی هستند که اغلب در افراد مبتلا به ASD نسبت به افراد بدون ASD رخ می دهد.
علائم و نشانه ها
افراد مبتلا به ASD اغلب در ارتباط و تعامل اجتماعی و رفتارها یا علایق محدود یا تکراری مشکل دارند. افراد مبتلا به ASD ممکن است روش های مختلفی برای یادگیری، حرکت یا توجه داشته باشند.
توجه به این نکته ضروری است که برخی از افراد بدون ASD نیز ممکن است برخی از این علائم را داشته باشند اما برای افراد مبتلا به ASD، این ویژگی ها می تواند زندگی را بسیار چالش برانگیز کند.
مهارت های ارتباط اجتماعی و تعامل
نمونه هایی از ارتباطات اجتماعی و ویژگی های تعامل اجتماعی مربوط به ASD می تواند شامل موارد زیر باشد:
- از تماس چشمی خودداری می کند یا قادر به حفظ آن نمی باشند.
- حالات چهره مانند شادی، غمگینی، عصبانیت و تعجب را در 9 ماهگی نشان نمی دهد.
- تا 9 ماهگی به نام خود پاسخ نمی دهد.
- تا 12 ماهگی بازی های تعاملی ساده را انجام نمی دهد.
- تا 12 ماهگی از حرکات کمی استفاده می کند یا اصلاً از آن استفاده نمی کند (مثلاً برای خداحافظی دست تکان نمی دهد).
- در سن 15 ماهگی با دیگران علایق مشترک ندارد.
- در سن 24 ماهگی متوجه آسیب و ناراحتی دیگران نمی شوند.
- به کودکان دیگر توجه نمی کند و تا 36 ماهگی با کودکان دیگر در بازی همراه نمی شوند.
- در 48 ماهگی در طول بازی تظاهر به نقش های مختلف مانند معلم یا ابرقهرمان نمی کنند.
- در سن 60 ماهگی برای شما آواز نمی خواند، نمی رقصد و اجرا نمی کند.
رفتارها یا علایق محدود یا تکراری
افراد مبتلا به ASD رفتارها یا علایقی دارند که ممکن است غیرعادی به نظر برسند. این رفتارها یا علایق ASD را از شرایطی که فقط با مشکلات ارتباط اجتماعی و تعامل تعریف می‌شوند، جدا می‌کند.
نمونه هایی از رفتارها و علایق محدود یا تکراری مرتبط با ASD می تواند شامل موارد زیر باشد:
- اسباب بازی ها یا اشیاء دیگر را ردیف می کند و با تغییر نظم ناراحت می شود.
- روی قسمت هایی از اشیاء (مثلاً چرخ ها) متمرکز است.
- کلمات یا عبارات را بارها و بارها تکرار می کند (اختلالی به نام echolalia).
- هر بار با اسباب بازی ها به یک شکل بازی می کند.
- از تغییرات جزئی ناراحت می شود.
- علایق وسواسی دارد.
- باید از روال خاصی پیروی کند.
- واکنش‌های غیرعادی نسبت به صدا، بو، مزه، ظاهر یا احساسی که از اشیا دریافت می کند دارد.
- دست ها و بدن خود را تکان می دهد یا به صورت دایره ای به دور خود می چرخد.
سایر خصوصیات
- مهارت های زبانی با تاخیر
- مهارت های حرکتی با تاخیر
- عدم درک مفاهیم گفتاری
- عادات غذایی و خواب غیرمعمول
- تاخیر در مهارت های شناختی یا یادگیری
- رفتار بیش فعال، تکانشی و یا بی توجهی
- صرع یا اختلال تشنج
- مشکلات گوارشی (به عنوان مثال یبوست)
- خلق و خوی غیر معمول یا واکنش های احساسی
- اضطراب، استرس یا نگرانی بیش از حد
- فقدان ترس یا ترس بیش از حد انتظار
توجه به این نکته مهم است که کودکان مبتلا به ASD ممکن است همه یا هیچ یک از رفتارهای ذکر شده را نداشته باشند.
عوارض
- مشکلات در تعاملات اجتماعی، ارتباطات و رفتار می تواند در افراد مبتلا به ASD منجر به موارد زیر شود:
- مشکلات در مدرسه و یادگیری موفق
- مشکلات اشتغال
- ناتوانی در زندگی مستقل
- ایزوله سازی اجتماعی
- استرس درون خانواده
- قربانی آزار و اذیت شدن
تشخیص
تشخیص ASD می تواند دشوار باشد زیرا هیچ آزمایش پزشکی مانند آزمایش خون برای تشخیص این اختلال وجود ندارد. پزشکان برای تشخیص به رفتار و رشد کودک نگاه می کنند.
ASD گاهی اوقات در سن 18 ماهگی یا کمتر قابل تشخیص است. در سن 2 سالگی، تشخیص توسط یک متخصص با تجربه و قابل اعتماد امکان پذیر است.
با این حال، بسیاری از کودکان تا زمانی که بزرگتر شوند، تشخیص نهایی را دریافت نمی کنند. برای برخی اختلال اوتیسم در نوجوانی یا بزرگسالی تشخیص داده نمی شوند.
این تاخیر به این معنی است که افراد مبتلا به ASD ممکن است کمک اولیه مورد نیاز خود را دریافت نکنند.
خدمات درمان و مداخله برای اختلال طیف اوتیسم
درمان‌های کنونی برای ASD به دنبال کاهش علائمی هستند که با عملکرد روزانه و کیفیت زندگی تداخل دارند. ASD روی هر فرد ممکن است تأثیر متفاوتی بگذارد، به این معنی که افراد مبتلا به ASD دارای نقاط قوت و چالش های منحصر به فرد و نیازهای درمانی متفاوتی هستند.
برنامه های درمانی معمولاً متخصصان متعددی را در بر می گیرد.
درمان‌ها می‌توانند در محیط‌های آموزشی، بهداشتی، اجتماعی یا خانگی انجام شوند. مهم است که ارائه دهندگان با یکدیگر و فرد مبتلا به ASD و خانواده اش ارتباط برقرار کنند تا اطمینان حاصل شود که اهداف و پیشرفت درمان مطابق انتظارات است. همانطور که افراد مبتلا به ASD از دبیرستان خارج می شوند و به بزرگسالی می رسند، خدمات اضافی می تواند به بهبود سلامت و عملکرد روزانه کمک کند و مشارکت اجتماعی را تسهیل بخشد.
برای برخی، ممکن است به حمایت هایی برای ادامه تحصیل، یافتن شغل و مسکن و حمل و نقل ایمن نیز نیاز باشد.شناخت مهارت های رفتاری با افراد مبتلا به اوتیسم در بهبود علایم می تواند کمک کننده باشد.
انواع درمان
- رفتاری
- رشدی
- تحصیلی
- اجتماعی/ روابطی
- فارماکولوژیک (Pharmacological)
- روانشناسی
- مکمل و جایگزین
عوامل خطر
تنها یک دلیل برای ASD وجود ندارد. عوامل مختلفی شناسایی شده اند که ممکن است شانس ابتلای کودک به ASD را بیشتر کنند، از جمله عوامل محیطی، بیولوژیکی و ژنتیکی.
اگرچه ما در مورد علل خاص اطلاعات کمی داریم.
شواهد موجود نشان می دهد که موارد زیر ممکن است کودکان را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به ASD قرار دهد:
- داشتن یک خواهر یا برادر مبتلا به ASD
- داشتن شرایط ژنتیکی یا کروموزومی خاص، مانند سندرم X شکننده یا توبروز اسکلروزیس
- جهش ژنتیکی
- وزن کم هنگام تولد
- سن بالای والدین در هنگام تولد نوزاد
- قرار گرفتن جنین در معرض داروهای والپروئیک اسید (Depakene) یا تالیدومید
محققان در حال حاضر در حال بررسی این موضوع هستند که آیا فاکتورهای محیطی مانند عفونت های ویروسی، داروها یا عوارض دوران بارداری یا آلاینده های هوا در ایجاد اختلال طیف اوتیسم نقش دارند یا خیر.
هیچ ارتباطی بین واکسن و اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد
یکی از بزرگ‌ترین بحث‌ها در اختلال طیف اوتیسم این است که آیا ارتباطی بین این اختلال و واکسن‌های دوران کودکی وجود دارد یا خیر.با وجود تحقیقات گسترده، هیچ مطالعه قابل اعتمادی ارتباط بین اختلال طیف اوتیسم و هر واکسنی را نشان نداده است.در واقع، مطالعه اصلی که سال ها پیش این بحث را برانگیخت، به دلیل طراحی ضعیف و روش های تحقیق مشکوک پس گرفته شده است.
اجتناب از واکسیناسیون دوران کودکی می تواند کودک شما و دیگران را در خطر ابتلا و گسترش بیماری های جدی از جمله سیاه سرفه, سرخک یا اوریون قرار دهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
ASD در تمام گروه های نژادی، قومی و اجتماعی/اقتصادی رخ می دهد. این بیماری در بین پسران بیش از 4 برابر بیشتر از دختران است.
کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم معمولاً برخی از علائم تاخیر در رشد را قبل از 2 سالگی نشان می دهند.
علائم اختلال طیف اوتیسم اغلب در اوایل رشد ظاهر می شوند، زمانی که تاخیرهای آشکاری در مهارت های زبانی و تعاملات اجتماعی وجود دارد. پزشک شما ممکن است آزمایش‌های رشدی را برای تشخیص تاخیر در مهارت‌های شناختی، زبانی و اجتماعی توصیه کند، اگر هریک از موارد زیر در کودک شما دیده شد ترجیحا با یک متخصص مشورت نمایید.
- تا 6 ماهگی با لبخند یا ابراز خوشحالی پاسخ نمی دهد.
- تا 9 ماهگی صداها یا حالات چهره را تقلید نمی کند.
- تا 12 ماهگی غرغر نمی کند.
- تا 14 ماهگی ژست نمی دهد.
- تا 16 ماهگی تک کلمه نمی گوید.
- تا 18 ماهگی بازی نمی کند یا وانمود نمی کند.
- تا 24 ماهگی عبارات دو کلمه ای را نمی گوید.
- مهارت های زبانی یا مهارت های اجتماعی را در هر سنی از دست می دهد.
اگر فکر می‌کنید فرزندتان ممکن است مبتلا به ASD باشد یا هر گونه نگرانی دیگری در مورد نحوه بازی، یادگیری، صحبت یا عملکرد کودکتان دارید، با پزشک کودک خود تماس بگیرید.
اگر همچنان نگران هستید، از پزشک بخواهید که شما را به متخصصی ارجاع دهد که بتواند ارزیابی عمیق تری از کودک شما انجام دهد.
متخصصانی که می توانند ارزیابی عمیق تری انجام دهند عبارتند از:
- متخصصان رشد اطفال (پزشکانی که آموزش های ویژه ای در زمینه رشد کودک و کودکان با نیازهای ویژه دارند)
- متخصصان مغز و اعصاب کودک (پزشکانی که روی مغز، ستون فقرات و اعصاب کار می کنند)
- روانشناسان یا روانپزشکان کودک
جهت پرورش و ارتباط سالم با کودک و نوجوان خود می توانید از دوره فرزند پروری و دوره آموزشی زبان زرافه برای والدین و مربیان بهرمند شوید.
