اثرات استرس بر بدن: سیستم ها و علائم بدن
نحوه تأثیر استرس بر بدن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی از افراد ممکن است تنها اثرات روانی ناشی از احساس استرس را تجربه کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است علائم فیزیکی مانند سردرد و سوزش سر دل را نیز تجربه کنند.
برخی از افراد نیز ممکن است نسبت به اثرات استرس بر بدن حساس‌تر باشند و بیشتر مستعد عوارض باشند. یادگیری تشخیص علائم و بررسی استراتژی های کاهش استرس می تواند به فرد در مدیریت استرس و کاهش اثرات آن بر بدن کمک کند.
در ادامه با چگونگی تأثیر استرس مزمن بر بدن بیشتر آشنا خواهید شد.
اثرات استرس بر بدن
استرس می تواند سیستم های اصلی بدن را تحت تاثیر قرار دهد. در زیر، ما به اثرات آن بر روی سیستم های مختلف و علائم قابل شناسایی که می تواند ایجاد کند نگاه می کنیم:
سیستم عصبی مرکزی
سیستم عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع است. اثرات استرس بر سیستم عصبی مرکزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
سردرد
استرس می تواند محرک سردرد تنشی و میگرن در برخی افراد باشد. حدود 70% افرادی که سردردهای میگرنی را تجربه می کنند استرس را به عنوان محرک گزارش می دهند.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که استرس ممکن است باعث افسردگی شود. برخی از محققان واژه افسردگی ناشی از استرس را برای اشاره به افسردگی پیشنهاد کرده اند که زمانی رخ می دهد که افراد قبل از تشخیص، سابقه استرس داشته باشند. استرس مداوم مرتبط با کار می تواند به افسردگی کمک کند.
بیخوابی
هیپوتالاموس یکی از ساختارهای کلیدی است که در چرخه خواب و بیداری نقش دارد. در طول تجربیات استرس زا، بدن محور هیپوتالاموس-هیپوفیز آدرنال و سیستم عصبی سمپاتیک را فعال می کند. این سیستم ها هورمون هایی ترشح می کنند که باعث تحریک توجه و برانگیختگی می شوند و باعث مشکلات خواب می شوند.
افرادی که استرس را تجربه می کنند ممکن است دچار بی خوابی یا بدتر شدن مشکلات خواب شوند.
سیستم ایمنی
استرس ممکن است باعث کاهش عملکرد سیستم ایمنی شود، اما محققان مکانیسم دقیق آن را نامشخص می دانند. در لحظات استرس حاد، بدن با فعال کردن سیستم ایمنی که از آن در برابر خطرات بیرونی محافظت می کند، برای احتمال آسیب یا عفونت آماده می شود.
اگر استرس پایدار شود، آزاد شدن طولانی مدت عوامل ایمنی مانند سیتوکین های پیش التهابی می تواند باعث التهاب مزمن شود. التهاب مزمن یک عامل خطر برای بیماری هایی مانند آترواسکلروز است.
دستگاه گوارش
استرس بر تعاملات بین مغز و روده نیز تأثیر می گذارد. برخی از تغییرات ممکن است بر:
- حرکات ماهیچه صاف
- احساسات عمیق روده
- ترشح اسید معده
- نفوذپذیری (به طور بالقوه منجر به سندرم روده نشتی، یک وضعیت پیشنهادی گوارشی)
- تولید مثل سلولی و جریان خون در روده
- میکروبیوم روده
این تغییرات منجر به یا تشدید چندین مشکل گوارشی از جمله سندرم روده تحریک پذیر، سوزش سر دل، زخم، و بیماری التهابی روده می شود.
افراد همچنین در هنگام احساس استرس می توانند تغییراتی را در اشتها تجربه کنند.
سیستم تناسلی
استرس ممکن است بر تولید اسپرم و بلوغ اسپرم تأثیر بگذارد. در زنان، استرس در دوران بارداری یا دوران پس از زایمان می تواند تأثیر قابل توجهی بر سلامتی داشته باشد. افرادی که سعی در باردار شدن دارند ممکن است در صورتی که یک یا هر دو شریک زندگی استرس زا را تجربه کنند با مشکل مواجه شوند.
برخی از افراد ممکن است تغییراتی را در چرخه قاعدگی به دلیل استرس تجربه کنند. پریودها ممکن است متوقف یا نامنظم شوند و علائم قبل از قاعدگی شدیدتر شوند.
سیستم اسکلتی عضلانی
محققان ارتباط بین استرس ناشی از کار و ایجاد درد مزمن را شناسایی کرده اند. کار یکنواخت و عدم حمایت اجتماعی از عوامل خطر احتمالی برای مشکلات اسکلتی عضلانی مانند کمردرد هستند.
مطالعات در حال انجام در حال بررسی امکان ارتباط بین استرس غیرمرتبط با کار و درد اسکلتی عضلانی است.
سیستم قلبی عروقی
در هنگام استرس حاد، سیستم قلبی عروقی بدن را برای پاسخ مبارزه یا گریز آماده می کند. این آماده سازی شامل افزایش موارد زیر است:
- ضربان قلب
- قدرت انقباض قلب
- ترشح اپی نفرین، نوراپی نفرین و کورتیزول
- جریان خون به گروه های عضلانی اصلی
وقتی فردی استرس طولانی مدت را تجربه می کند، این پاسخ ها ادامه می یابد و همچنین می تواند منجر به التهاب شود. استرس مزمن می تواند منجر به فشار خون بالا، حمله قلبی و سکته شود.
قبل از رسیدن به یائسگی، افراد خطرات قلبی عروقی کمتری دارند زیرا استروژن به مدیریت استرس کمک می کند. پس از یائسگی، زمانی که سطح استروژن کاهش می یابد، خطرات قلبی عروقی مربوط به استرس افزایش می یابد.
سیستم غدد درون ریز
برخی از محققان معتقدند که استرس می تواند حساسیت به انسولین را کاهش دهد. افزایش هورمون های اپی نفرین و کورتیزول در هنگام استرس بر پاسخ بدن به انسولین تأثیر می گذارد. کورتیزول همچنین می تواند منجر به افزایش تجمع چربی در شکم شود.
آنها همچنین خاطرنشان کردند که اثرات استرس ممکن است بین افراد سالم و افراد دارای مقاومت به انسولین یا چاقی متفاوت باشد. افراد مبتلا به چاقی ممکن است نسبت به اثرات استرس بر متابولیسم حساس تر باشند.
دستگاه تنفسی
برخی از افراد ممکن است در طول یک پاسخ استرس زا دچار مشکلات تنفسی شوند. مشکلات تنفسی، مانند تنگی نفس و تنفس سریع، می تواند با استرس و احساسات قوی رخ دهد.
در طی واکنش‌های استرس‌زا، راه‌های هوایی بین ریه‌ها و بینی ممکن است منقبض شده و بر تنفس تأثیر بگذارد.
وقتی فردی از سلامت خوبی برخوردار است، این عوارض معمولاً خطرناک نیستند، اما ممکن است به طور قابل توجهی بر افرادی که مشکلات تنفسی مانند آسم، آمفیزم و برونشیت مزمن دارند تأثیر بگذارد.
یافته‌های پژوهشی نشان می‌دهد که کودکان مبتلا به آسم که یک رویداد استرس‌زا را تجربه می‌کنند، ممکن است خطر حملات آسم بیشتری داشته باشند.
هر چند استرس مستقیماً باعث حملات آسم نمی شود. اما کارشناسان اعتقاد دارند که استرس با افزایش میزان پاسخ التهابی بدن به محرک ها، آلرژن ها و عوامل بیماری زا، فرکانس، مدت و شدت علائم را افزایش می دهد.
عوارض استرس مزمن
استرس مزمن یا طولانی مدت می تواند باعث کاهش توده و وزن مغز شود. این تغییرات ساختاری در مغز می تواند منجر به مشکلات حافظه، شناختی و یادگیری شود.
تغییرات در ساختار هیپوکامپ مغز می تواند در اثر استرس مزمن رخ دهد. این تغییرات، همراه با افزایش سطح کورتیزول، می تواند بر نحوه ارتباط نورون ها با یکدیگر تأثیر بگذارد.
درمان ها
استراتژی های زیادی برای کمک به افراد برای مدیریت استرس وجود دارد. این استراتژی ها ممکن است شامل رفتارهایی باشد که سلامت جسمانی را بهبود می بخشد، مانند ورزش و تغذیه مناسب. برخی از تکنیک ها بر رفتارهایی تمرکز می کنند که برای عملکرد عاطفی مفید هستند.
اخیراً، شیوه‌های تمرکز حواس، که ریشه در بودیسم دارند، بسیار محبوب شده‌اند. ذهن آگاهی از فرد می خواهد که توجه خود را بر لحظه حال متمرکز کند، از افکار گذرا خود آگاه باشد و موضعی غیر قضاوت کننده داشته باشد.
برنامه های کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی شامل:
- مدیتیشن تنفسی
- تکنیک های اسکن بدن
- تمرینات بدنی ملایم و الهام گرفته از یوگا
محققان شیوه های ذهن آگاهی را به طور گسترده مورد مطالعه قرار داده اند و نشان داده اند که ممکن است در بهبود مدیریت استرس موثر باشند.
برخی از افراد برای برخی از عوارض جسمی و عاطفی استرس مانند افسردگی، بی خوابی و سوزش سر دل نیاز به درمان دارند.
هنگامی که استرس منجر به بیماری می شود، افراد باید استرس خود را نیز مدیریت کنند تا از بدتر شدن یا بازگشت مشکلات سلامتی خود در آینده جلوگیری کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
افراد زمانی که متوجه عوارض استرس مانند سوزش سر دل، مشکلات گوارشی و بی نظمی های قاعدگی می شوند باید به پزشک مراجعه کنند. اگرچه برخی از افراد ممکن است متوجه اثرات فیزیکی استرس شوند، برخی دیگر ممکن است اثرات عاطفی یا روانی، از جمله افسردگی و بی خوابی داشته باشند.
اثرات روانی ممکن است نیاز به دارو یا روان درمانی داشته باشد. پزشکان می توانند در مورد مشاوره و مکانیسم های مقابله ای مشاوره ارائه دهند.
در برخی شرایط، افراد ممکن است به درمان برای اثرات فیزیکی استرس، مانند سردردهای مزمن و مشکلات گوارشی نیاز داشته باشند.
نکته پایانی
در طول استرس حاد، بدن برای محافظت از خود در برابر خطراتی مانند آسیب و عفونت واکنش نشان می دهد. هنگامی که عوامل استرس زا بیش از حد یا مزمن می شوند، واکنش بدن ممکن است منجر به اثرات منفی و بیماری شود. استرس می تواند بر چندین سیستم بدن تأثیر بگذارد.
طیف وسیعی از درمان ها، از جمله تمرین ذهن آگاهی، ورزش، و تغذیه مناسب، می تواند به افراد کمک کند تا با استرس کنار بیایند. برخی از افراد ممکن است برای کنترل و مدیریت علائم جسمی یا روانی و بیماری های ناشی از استرس به درمان های پزشکی نیاز داشته باشند.
